Ga jij stagelopen in een combinatieklas of krijg je komend schooljaar een combinatieklas? In deze blog geef ik jou verschillende tips voor een combinatieklas in het basisonderwijs.
Voor- en nadelen van een combinatieklas
Een combinatieklas in het basisonderwijs is een klas waarin leerlingen zitten uit verschillende groepen. Basisscholen kiezen voor deze combinatieklassen wanneer er sprake is van een lerarentekort, gebrek aan leerlingen of ruimtegebrek. Daarnaast kan een reden zijn dat leerlingen in een combinatieklas leren samenwerken en zelfstandigheid ontwikkelen.
Voordelen van een combinatieklas zijn dat jonge leerlingen sneller dingen oppikken van oudere leerlingen. Ook kunnen leerlingen met een voorsprong of achterstand makkelijker aanhaken tijdens de instructie van de hogere of lagere groep. Nadelen van een combinatieklas zijn dat de leerkracht meer moet differentiëren en dat er soms onduidelijkheid ontstaat voor de leerlingen. Lees snel verder om tips te krijgen over het draaien van een combinatieklas.
Wil jij je meer verdiepen in de verschillende mogelijkheden voor een combinatieklas? Lees het boek ‘Kansrijke combinatiegroepen‘ om meer tips te krijgen over combinatiegroepen.
1. Zorg voor heldere en korte instructies
Als je merkt dat de instructie voor de combinatiegroepen nog niet goed lopen kan dit verschillende oorzaken hebben:
- De instructies zijn te lang of te kort, waardoor de leerlingen moeite hebben met de stof;
- De leerkracht heeft de focus vooral op kwantiteit in plaats van kwaliteit;
- Instructies zijn teveel gericht op zelfstandig werken.
Deze oorzaken kun je als leerkracht verhelpen doormiddel van een heldere en effectieve introductie. Dit behaal je door de behoefte van de leerlingen onder de loep te nemen, sluit hier vervolgens op aan. Kijk naar de onderdelen die leerlingen moeten leren en neem ze aan de hand, maar zorg ook voor voldoende zelfstandigheid.
2. Leer de leerlingen routines aan
Chaos in een combinatieklas kan voorkomen wanneer de leerlingen onvoldoende op de hoogte zijn van mogelijke routines. Hier kunnen verschillende oorzaken van zijn:
- De grenzen in de klas zijn onduidelijk voor de leerlingen;
- Correlatie met non-verbaal en verbaal van de leerkracht is onvoldoende.
Je moet als leerkracht vanaf het begin van het jaar zorgen voor duidelijke routines, dit geeft namelijk rust in de klas. Iedere keer wanneer je een overschakeling doet tussen twee lessen kun je teruggrijpen op de routine, zodat leerlingen hier bewust aan worden herinnert. Zorg er vooraf voor dat de routine duidelijk is voor jou en de leerlingen, om chaos te voorkomen.
3. Heb aandacht voor zelfstandigheid in de klas
Er wordt van de leerlingen in een combinatieklas verwacht dat zij zich zelfstandig opstellen in de klas. Het kan gebeuren dat hier teveel nadruk op komt. Wanneer dit gebeurd kan dit verschillende redenen hebben:
- De leerlingen stellen weinig vragen aan klasgenoten;
- Leerlingen krijgen weinig inspraak over de regels en afspraken in de klas;
- De leerkracht is teveel in dienst van de leerlingen.
Door te kijken naar deze redenen kun je de zelfstandigheid van de leerlingen vergroten. Dit doe je door de leerlingen zelf te laten nakijken. Daarnaast kun je ervoor kiezen om gebruik te maken van meer coöperatieve werkvormen, zodat leerlingen beter tot leren komen.
4. Laat de leerlingen samenwerken
Als je aanloopt tegen de samenwerking tussen de leerlingen kan dit liggen aan verschillende dingen. Hieronder worden deze kort toegelicht:
- In de klas is er weinig sprake van interactie tussen de leerlingen;
- De leerlingen missen de capaciteit om in goede sfeer samen te werken;
- Leerlingen vinden het lastig om hulp te vragen aan huisgenoten.
Het verbeteren van de samenwerking in de klas kun je aanpakken doormiddel van verschillende werkvormen. Maak bijvoorbeeld gebruik coöperatieve werkvormen tijdens de instructie of kies voor samenwerkingsopdrachten. Hierdoor leren de leerlingen hoe zij in goede sfeer kunnen samenwerken en zijn ze bezig met de verwerking van de zaakvakken.
Wil jij meer tips over het lesgeven in een combinatieklas of wil je andere tips? Laatst schreef ik een blog over Executieve functies: Duidelijke uitleg en tips en De eerste stagedag op de pabo: Mijn ervaring en tips.
